Miyelinsiz Sinir Lifleri / 2019 Mart

Beyinden bedene doğru olan liflerin büyük birkısmı, uyarıları yavaş ileten, miyelinsiz, ince C lifleridir.Omurilikteki miyelinsiz C liflerinin sayısı,miyelinli A liflerine göre çok daha fazladır. Eğerbütün lifler A lifleri gibi kalın olsaydı, omuriliğinçapı 2 veya 3 metre olacaktı.Miyelinsiz C lifleri, bilhassa kronik sızı şeklindekidayanılmaz ağrıların iletilmesinde görev yapar.Romatizma ağrıları, fibromiyalji denilen kasağrıları, ağır sportif aktiviteler sonrası ağrılar veşeker hastalığındaki bacak ağrıları bu gruba girer.Ağrı hekime yardımcı olur. Ağrı bilgisi iyi olanhekimler, doğru teşhis ve tedaviyi yaparlar. Buanlamda ağrı, başlangıçta hoş olmayan, ızdırapveren, ancak teşhis ve tedaviye yol gösteren bir nimettir.Miyelinsiz C lifleri, zararlı kimyevî maddelerinhücre ve dokulara zarar vermesi neticesindeuyarılırlar. Onları uyaran en kuvvetli madde bradikinindir.Bradikinin ve histamin gibi maddeler,doku zedelenmelerinde ortaya çıkarlar ve kronikağrıya sebep olurlar. Bu maddeler bir çeşit mikropsuziltihap diyebileceğimiz doku zedelenmelerinde,hasarlanmış hücrelerden ortama salınırlar.Ayrıca dokularda oksijen eksikliği sebebiyle meydanagelen doku zedelenmesi de C liflerinin uyarılmasınave ağrıya sebep olur. Ağrı sebeplerininbaşında damar tıkanıklıkları gelir. Damar tıkanıklıkları;dokuda karbondioksit, laktik asit, proteinleriparçalayan enzimler ve potasyum gibi maddelerinortama salınmasına ve miyelinsiz C sinirliflerini uyararak dayanılmaz ağrılara sebep olur. Miyelinsiz C lifleri acı biberde bulunan kapsaisinmaddesi tarafından kolaylıkla uyarılır veacı biber deride ve mukozalarımızda (ağız içi,mide, makat, göz) acı ve kronik ağrıya sebep olur.Normalde uyarıları yavaş ileten C lifleri, ağrı ileilgili sinir sistemi elemanlarının zarar görmesidurumunda aşırı aktif olur ki buna ağrıya aşırıduyarlılık denilir. Bu durumda kişi, normalde ağrıyasebep olmayan dokunma, sıcak, soğuk gibiuyaranlar karşısında aşırı ağrı hisseder. Gözlüğünütakması veya elbisesini giymesi bile şiddetliağrılara sebep olur. Ağrıya aşırı duyarlılık kalıcıolursa buna nöropatik ağrı sendromu denilir.Nöropatik ağrı son zamanlarda hekimlerin ençok uğraştığı bir tıbbî problemdir. Bazı hastalarağrıya dayanamayıp intihar girişiminde bilebulunabilmektedirler. Nöropatik ağrı genellikleruhi problemlere, psikiyatrik bozukluklara sebepolmaktadır. Standart ağrı kesiciler, nöropatikağrıda etkisiz kalmaktadır. Nöropatik ağrı hayalîolmayıp gerçek bir ağrı olmakla birlikte fantomağrısına benzer. Fantom ağrısı, kolu veya bacağıkesilmiş kişilerde ortaya çıkan bir durumdur.Kişi, kolu veya bacağı olmadığı halde şiddetli ağrıhisseder. Ancak nöropatik ağrı gerçek bir ağrıdırve bu yönüyle fantom ağrısından farklıdır.Nöropatik ağrının özelliği, ağrıya sebep olacakbir durum olmadan, vücudun bir bölgesinde yanma,iğnelenme, karıncalanma gibi bir uyarınınderinden hissedilmesidir. Ayrıca ağrısız bir uyarı,mesela soğuk, bu hastalarda ağrı olarak algılanır.Üzüntü ve stres de ağrı olarak hissedilir. Dokunmadahi şiddetli bir ağrı algısına dönüşür. Bu türdurumlarda vücudun bazı bölgeleri aşırı duyarlıhale gelmiş demektir. Bu hastalar, ufak bir ağrılıuyarıyı çok abartılı hissederler. Nöropatik ağrı,uykuya mani olur. Hastaları daha çok geceleri huzursuzeder. Nöropatilerin yüzde 30’unun sebebibilinmemektedir. Her yaşta görülebilir, ama yaşlılardadaha sıktır. En yaygın sebebi şeker hastalığıdır.Ayrıca, B12 ve folik asit eksikliği ve kemoterapiilaçları veya böcek ilaçlarına maruz kalmadurumlarında, kanser, lenfoma, mültipl miyelomgibi kötü huylu urlar,...