171. Instrukcja nadużycia. Historia kobiet służących w XIX-wiecznych domach

Wykład dr Alicji Urbanik-Kopeć, Festiwal Nauki w Warszawie, 29 września 2019 r.

Kobiety pracujące w charakterze służby w XIX-wiecznych polskich domach padały ofiarą poniżenia, przemocy i molestowania seksualnego. O ich sytuacji opowiedziała podczas Festiwalu Nauki w Warszawie dr Alicja Urbanik Kopeć, autorka książki „Instrukcja nadużycia. Służące w XIX-wiecznych polskich domach”.

O losach służących możemy dowiedzieć się, czytając prasę z epoki oraz świadectwa opisujące życie tej grupy zawodowej, która stanowiła 20-30 proc. wszystkich zatrudnionych w miastach. Większość z nich stanowiły kobiety, których historię opisała dr Urbanik-Kopeć. Prawie wszystkie z nich przyjeżdżały do miasta ze wsi i nie znały panujących realiów, co już po wyjściu z pociągu czyniło je łatwym łupem przestępców i naciągaczy. Gazety rozpisywały się o porwaniach dziewczyn do domów publicznych w Europie Zachodniej i …Argentynie. Pomoc przybyłym niosło Towarzystwo Ochrony Kobiet, którego wolontariuszki pomagały potencjalnym ofiarom w bezpiecznym odnalezieniu się w metropolii.

Instrukcja nadużycia – wyzysk i molestowanie służących

Sytuacja kobiet zatrudnionych do pracy w domach była bardzo ciężka. Jak mówiła prelegentka, jej wynikiem była częsta zapadalność na przepukliny, choroby kręgosłupa, stawów, płuc oraz inne związane z wyczerpującą pracą oraz złym wyżywieniem. Służące cieszyły się też w społeczeństwie złą opinią – uważane były za niepracowite, nieuczciwe i rozwiązłe. Powszechny był problem molestowania kobiet przez mężów i synów pań domu. Niejedna taka historia znajdowała tragiczny finał w postaci zamordowania dziecka, które było owocem takiego niechcianego  związku.