19. Rewolucje w historii nowożytnej i najnowszej - dr hab. Tomasz Stryjek

Wykład Tomasza Stryjka z cyklu zajęć z Historii współczesnej dla maturzystów, Collegium Civitas [27 kwietnia 2011]

Treść tego spotkania (jako zamykającego cały cykl) będzie miała charakter podsumowujący i przeglądowy. Spróbujemy spojrzeć na „krótki wiek XX” (1914-1991) jako na zamkniętą epokę, w czasie której różne kraje globu, często za cenę ogromnych wyrzeczeń i ofiar, gwałtownego tempa przemian i poddania zorganizowanej przemocy, przebyły skomplikowaną drogę od społeczeństw typu tradycyjnego do postprzemysłowego. Skoncentrujemy naszą uwagę na społeczno-gospodarczym oraz światopoglądowo-obyczajowym aspekcie przemian masowych. Osią tych rozważań będą dzieje ideologii i strategii działania europejskiej lewicy – od bolszewików (1917) oraz partie należące do Kominternu (1918-1943) i Kominformu (1947-1956), przez rewizjonistów, eurokomunistów i ugrupowania Nowej Lewicy (1968) po współczesną socjaldemokrację, zielonych, feminizm i ruchy alterglobalistyczne. Towarzyszyć nam będzie refleksja nad tym, jakie koszty ponieśli Europejczycy na drodze modernizacji w XX wieku. Czy były one warte efektów, jakie osiągano stopniowo na kolejnych etapach walki o równość i powszechny dobrobyt oraz czym różniły się one dla społeczeństw zachodniej oraz środkowej i wschodniej Europy? Czy świat, w którym żyjemy jest jakkolwiek lepiej urządzony niż stulecie temu? Spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, jak ideę sprawiedliwości społecznej rozumieli nasi dziadkowie i rodzice oraz jak ją rozumieją – jeśli w ogóle ich ona interesuje – młodsze pokolenia Europejczyków. Czy prawdziwe jest przekonanie, że żyjemy w epoce antyutopii, rewolucje nam nie grożą, te zaś, które miały miejsce w przeszłości, służą jedynie, jako atrakcyjne źródło symboli kultury masowej.